Giriş :
Bu rapor, haşere ilaçlarının Sağlık Bakanlığı'ndan ruhsatlı olması zorunluluğunu incelemektedir.
Değerlendirme, sağlanan kaynaklara dayanarak yapılmış olup, biyosidal ürünlerin yasal düzenlemeleri, kullanım şartları ve ilgili mevzuat hükümleri esas alınmıştır.
Rapor, konunun hukuki boyutunu tarafsız bir şekilde ele almaktadır. Yasal Çerçeve ve Mevzuat Haşere ilaçları, biyosidal ürünler kategorisinde yer almakta olup, insan sağlığını koruma amacıyla kullanılan kimyasal maddelerdir.
3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun 3. maddesi, koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde kullanılan ilaç, aşı, serum ve benzeri biyolojik maddelerin üretiminin ve kalitesinin teşvik ve temini esasını düzenlemekte; her türlü müstahzar, terkip, madde, malzeme, farmakope mamülleri, kozmetikler ve bunların üretiminde kullanılan ham ve yardımcı maddelerin ithal, ihraç, üretim, dağıtım ve tüketiminin kontrolüne, murakabesine ve ruhsatlandırma işlerini Sağlık Bakanlığı'nın yetkisine bırakmaktadır.
Biyosidal ürünlerin kullanım usul ve esasları,
Biyosidal Ürünlerin Kullanım Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümleriyle belirlenmekte olup, etken maddesinin ne olacağı, hangi haşerelere yönelik olacağı gibi teknik speifikasyonların zorunlu kılınması gerekmektedir.
Bu bağlamda, ruhsatlandırma süreci, ürünün etkinliği, güvenliği ve insan sağlığına uygunluğunu temin etmek amacıyla zorunludur.
Kaynaklara Dayalı Değerlendirme Sağlanan kaynaklar,
Haşere ilaçlarının ruhsat zorunluluğunu doğrudan ve dolaylı olarak desteklemektedir. Özellikle, haşere öldürücü ilaçların teknik özellikleri ve kullanım şartları, Sağlık Bakanlığı ruhsatını temel bir gereklilik olarak vurgulamaktadır.
Ruhsat Zorunluluğunun Doğrudan İfadesi Kaynaklarda, haşere ilaçlarının Sağlık Bakanlığı'ndan ruhsatlı olması açıkça zorunlu kılınmıştır. Örneğin, haşere öldürücü ilaçlar (kokusuz) micro kapsül formülasyon veya ec veya kullanıma hazır formda Sağlık Bakanlığından ruhsatlı olacaktır. Bu ilaçlar, karasinek, sivrisinek, bit, pire, tahtakurusu, güve, hamam böceği, örümcek, kene (özellikle hyalomma marginatum cinsi kenelere etkili olduğu resmi etiketinde belirtilen), karınca ve ev, işyeri ve yerleşim alanlarında insan sağlığını ve huzurunu bozan haşerelere karşı etkili olacaktır.
Ayrıca, ilacın etiketinde şarj no, üretim ve son kullanma tarihi (en fazla 6 ay önce üretilmiş) bulunması ve ambalajı üzerinde ruhsat aldığı onaylı etiketinin aynı bilgilerin yer alması gerekmektedir. İlacın üzerinde tehlike işareti olması da ruhsatlı ürünlerin standart bir unsuru olarak belirtilmiştir.
Biyosidal Ürünlerin Teknik ve Yasal Şartları Haşere ilaçları,
Biyosidal ürün olarak sınıflandırıldığından, Aktif Madde İçermeyen Biyosidal Ürünler Tebliği kapsamında fiziksel önlemler (tuzak, monitör ve benzerleri) ile birlikte değerlendirilmekte; ancak etken maddesi ve haşere türlerine yönelik speifikasyonların belirlenmesi zorunludur.
Bu belirsizliklerin giderilmesi, ruhsat sürecinin bir parçasıdır Üretim süreçlerinde, haşere öldürücüler ev tipi olarak kullanıldığında, uluslararası şirketlerden alınan hammaddelerin Sağlık Bakanlığı'na tescil ettirilmesi gerekmektedir. Ürünler, formüller çerçevesinde dolum tesislerinde imal edilmekte veya yurt dışından getirilmekte olup, ruhsatlı ürünler pazarın temelini oluşturmaktadır.
Uygulama ve Denetim Boyutu İlaçlama hizmetlerinde,
Kullanılan haşere ilacının konsantrasyonu (%10 permethrin ec veya micro kapsül formülasyon, %5 Es Biothrin içereceği) gibi teknik özellikler belirtilmiş olup, bu özellikler ruhsatlı ürünlerin standartlarına uymayı gerektirmektedir.
Benzer şekilde, biyosidal ilaçların idare tarafından sağlanması ve periyodik ilaçlama kapsamında kullanılması, ruhsatlı ürünlerin tercihini zorunlu kılmaktadır.
Fümigasyon ve konteyner ilaçlama gibi alanlarda,
Zirai Karantina Fümigasyon Yönetmeliği geçerli olsa da, haşere ilaçlarının genel kullanımı için Sağlık Bakanlığı ruhsatı, insan sağlığı odaklı biyosidal ürünlerin denetimini kapsamaktadır.
Sonuç Değerlendirme sonucunda,
Haşere ilaçlarının Sağlık Bakanlığı'ndan ruhsatlı olması zorunludur. Bu zorunluluk, ürünlerin etkinliği, güvenliği ve insan sağlığına uygunluğunu sağlamak amacıyla mevzuatta açıkça düzenlenmiştir.
Ruhsatsız kullanım, yasal yaptırımlara yol açabilir ve biyosidal ürünlerin standartlarını ihlal eder. Kaynaklar, ruhsatın teknik speifikasyonlar, etiketleme ve üretim süreçleriyle entegre olduğunu göstermektedir.
Site yönetimleri ilgili yönetmelik ve kanun hükümlerini esas alarak iş idaresi / yönetimi stratejisi geliştirebilir.
Hamdi Öyke
SİYÖMDER Genel Başkanı
26.11.2025 - İstanbul